Polska adaptacja i walidacja skali the physical appearance comparison scale (PACS) - Analiza wśród młodzieży w okresie późnej adolescencji w kontekście otyłości
Data publikacji: 28 paź 2017
Zakres stron: 213 - 223
Otrzymano: 19 cze 2017
Przyjęty: 22 sie 2017
DOI: https://doi.org/10.34763/devperiodmed.20172103.213223
© 2017 Anna Dzielska, Joanna Mazur, Hanna Nałęcz, Anna Oblacińska, Małgorzata Strucińska, published by Sciendo
This work is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Wstęp
Skala PACS jest szeroko stosowanym w badaniach zagranicznych narzędziem służącym do oceny tendencji do porównywania własnego wyglądu w sytuacjach społecznych. Osoby o skłonności do dokonywania takich porównań wykazują wyższy poziom niezadowolenia ze swojego ciała i większą skłonność do problemowego jedzenia.
Cel pracy
Głównym celem pracy była adaptacja skali PACS. Dokonano oceny struktury czynnikowej i rzetelności jej polskiej wersji. W ramach oceny trafności oceniono związek PACS ze wskaźnikami rozwoju płciowego, wskaźnikiem masy ciała (BMI), czynnikami psychospołecznymi i zachowaniami związanymi z jedzeniem.
Materiał i metody
Dane pochodziły z internetowego badania problemowych zachowań żywieniowych prowadzonego przez Instytut Matki i Dziecka w roku szkolnym 2014/2015. Analizy obejmują 1285 uczniów II klas szkół ponadgimnazjalnych (47,2% chłopców), w średnim wieku 17,59 lat (SD=0,39). Przeprowadzono eksploracyjną i konfirmacyjną analizę czynnikową kwestionariusza PACS. Za pomocą testu Kruskala-Wallisa lub korelacji r Pearsona oceniono związek PACS z postrzeganym tempem dojrzewania płciowego, BMI, obrazem ciała (BIS), samooceną masy ciała, poczuciem własnej wartości (RSES), poczuciem własnej wartości w relacjach społecznych (SPPA-SSE), problemowym sposobem jedzenia (TFEQ-13). Metodą regresji liniowej oszacowano wpływ PACS na wybrane zmienne w grupach BMI, jako badanie efektu moderacji.
Wyniki
Za optymalną uznano skróconą 3-itemową polską wersję skali (PACS-PL). Posiada ona wysoką rzetelność (alfa-Cronbacha=0,868), a główny czynnik wyjaśnia 79,1% wariancji wyników skali. Model prezentuje wysokie wartości wskaźników dopasowania: χ 2 = 1,144 (df=1, p=0.285), GFI=0,999, AGFI=0,996, CFI=1,000, NFI=0,999, TLI-1,000, RMSEA=0,011. Dziewczęta prezentują silniejszą tendencję do porównywania wyglądu z innymi. Skala PACS-PL wykazuje spodziewane relacje z czynnikami rozwoju, psychospołecznymi i behawioralnymi, a związek jest silniejszy wśród dziewcząt. Wykazano, że indeks PACS-PL jest silniejszym predyktorem niezadowolenia z ciała i niższego poczucia własnej wartości w grupie otyłych nastolatków.
Wnioski
Polska wersja kwestionariusza PACS-PL jest wiarygodnym i trafnym narzędziem do oceny tendencji do porównywania wyglądu z innymi w grupie nastolatków. Tematyka porównań społecznych wyglądu powinna stanowić element działań profilaktycznych związanych z akceptacją ciała i poczuciem własnej wartości, zwłaszcza wśród nastolatków z nadmiarem masy ciała.