Rozrachunki Inteligenckie w noweli Ömera Seyfetina Biały Tulipan

Intellectual settlements in Ömer Seyfettin’s novella “The White Tulip”. The subject of this article is the novella The White Tulip by Ömer Seyfettin (1884–1920), one of the most important novelists of Turkish literature. The novella was published in 1914 and is set in Seres town occupied by the Bulgarians during the First Balkan War. In the article were made to reveal the meaning layer of the novella, in which the author, as an Eastern nationalist, reckons with the earlier manifestations of Eastern nationalism in Turkey. At a deeper layer, there are also the author’s reservations about the nationalist ideology of the Committee of Union and Progress, which began to take on an increasingly radical and racist character on the eve of the WWI. In this context, it seems as if two opposing tendencies coexisted in Seyfettin’s thought: on the one hand, he tries in The White Tulip to arouse a “national feeling” in the reader by means of very provocative images of violence, and on the other hand, to set moral boundaries for Turkish nationalism so that it does not take on a predatory character.

Streszczenie. Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest nowela Biały tulipan autorstwa Ömera Seyfettina (1884–1920), jednego z najważniejszych nowelistów literatury tureckiej. Nowela została opublikowana w 1914 r. i jej akcja toczy się w mieście Seres okupowanym przez Bułgarów podczas pierwszej wojny bałkańskiej. W artykule starano się ujawnić warstwę znaczeniową noweli, w której autor jako nacjonalista wschodni rozlicza się z wcześniejszymi przejawami wschodniego nacjonalizmu w Turcji. W głębszej warstwie istnieją także zastrzeżenia autora wobec nacjonalistycznej ideologii Komitetu Jedności i Postępu, która w przededniu I wojny zaczęła przybierać coraz bardziej radykalny i rasistowki charakter. W tym kontekście jakby dwie przeciwstawne tendencje współistniały w myśli Seyfettina: z jednej strony stara się on w Białym tulibanie wzbudzić u czytelnika „poczucie narodowe” za pomocą bardzo prowokacyjnych obrazów przemocy, a z drugiej — wyznaczyć moralne granice dla tureckiego nacjonalizmu, tak by nie nabrał on drapieżnego charakteru.