Dietary patterns in toddlers with excess weight. The 2016 pitnuts study
Article Category: Therapeutics strategies/strategie postępowania profilaktyczno-leczniczego
Data publikacji: 28 paź 2017
Zakres stron: 272 - 285
Otrzymano: 28 cze 2017
Przyjęty: 25 lip 2017
DOI: https://doi.org/10.34763/devperiodmed.20172103.272285
© 2017 Halina Weker, Marta Barańska, Agnieszka Riahi, Małgorzata Strucińska, Małgorzata Więch, Grażyna Rowicka, Hanna Dyląg, Witold Klemarczyk, Agnieszka Bzikowska, Piotr Socha, published by Sciendo
This work is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Wprowadzenie
Prawidłowy wzór żywienia dziecka warunkuje jego optymalny rozwój, obniża ryzyko rozwoju chorób wieku dziecięcego, a w dorosłości chorób dietozależnych, w tym otyłości.
Cel
Analiza wzorów żywienia dzieci w wieku 1-3 lata z nadmiarem masy ciała w odniesieniu do głównych składowych modelu bezpiecznego żywienia obejmujących organizację posiłków (częstość spożycia), dobór produktów (spożycie żywności), wartość energetyczną i odżywczą diet dzieci.
Materiał i metody
Badanie przeprowadzono w 2016 r. na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie dzieci w wieku 5-36 miesięcy (n=1059). Do analizy wzorów żywienia włączono 173 dzieci w wieku 13-36 miesięcy z nadmiarem masy ciała (BMI-z-score >1 SD). Ich stan odżywienia oceniono na podstawie wskaźnika BMI wystandaryzowanego do referencyjnych siatek rozwoju dzieci 0-5 lat WHO (BMI z-score). Do oceny sposobu żywienia wykorzystano 3-dniowe zapisy diet dzieci. Wzory żywienia dzieci z nadmiarem masy ciała określono za pomocą analizy skupień (metoda k-średnich), do której włączono zmienne (n=11) dotyczące średniego dziennego spożycia mleka i przetworów mlecznych (w tym mleka krowiego, mleka modyfikowanego, mlecznych produktów – jogurty, deserki), produktów zbożowych (pieczywa, kasz i ryżu, płatków śniadaniowych), a także wędlin, tłuszczów, cukru i słodyczy, owoców, nektarów oraz soków.
Wyniki
Wyodrębniono trzy grupy dzieci z nadmiarem masy ciała różniących się wzorami żywienia. W grupie pierwszej (n=58) podstawą żywienia dzieci było mleko modyfikowane oraz gotowa żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci. Ten wzór żywienia dzieci określono jako „baby food diet”. W grupie drugiej znalazło się 33 dzieci, które spożywały głównie mleko krowie, przetwory mleczne, produkty zbożowe (pieczywo, kasze, ryż i płatki). Ten wzór żywienia określono jako „milk and cereals diet”. W grupie trzeciej znalazło się 82 dzieci, których wzór żywienia charakteryzował się wysokim spożyciem pieczywa, wędlin i tłuszczu, a także słodyczy, soków i owoców („sandwich and sugar diet”). Średnie spożycie warzyw i owoców przez dzieci z nadmiarem masy ciała, we wszystkich skupieniach, było zdecydowanie niższe od zalecanych ilości. W przeprowadzonym badaniu w dietach większości dzieci stwierdzono nadmiar energii, białka, sodu, a także witamin z grupy B i sacharozy oraz niedobór – wapnia, błonnika, wit. D, E, a także DWKT, jodu i potasu, w odniesieniu do zaleceń (normy żywienia). Dzieci młodsze o wzorze żywienia „baby food diet”, z uwagi na udział żywności wzbogacanej (np. mleko modyfikowane, kaszki) miały korzystniej zbilansowaną dietę w odniesieniu do modelu bezpiecznego żywienia (normy żywienia). Diety dzieci starszych – w trzecim roku życia, charakteryzowały się zróżnicowanym doborem produktów będących źródłem białka i węglowodanów (mleko, płatki, mięso, pieczywo, wędliny, cukier ze słodkich napojów, deserów mlecznych i soków).
Wnioski
Wyodrębnione wzory żywienia małych dzieci z nadmiarem masy ciała odbiegają od składowych modelu bezpiecznego żywienia w zakresie doboru produktów, jak i profilu składników pokarmowych.