Doctor’s Conscience Clause and Pregnancy Termination. The Case of Poland

Act of 7 January 1993 on family planning, protection of the human fetus, and the conditions of permissibility of abortion, (Journal of Laws of 1993, no. 17, item 78).Search in Google Scholar

Berro Pizzarossa L., Sosa L., 2021. Abortion laws: the Polish symptom of a European malady?, Ars Aequi.Search in Google Scholar

Bosek L., 2014. Klauzula sumienia – czy ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty jest zgodna z Konstytucją RP, Medycyna Praktyczna, no 1.Search in Google Scholar

Bucholc M., 2022. Abortion Law and Human Rights in Poland: The Closing of the Jurisprudential Horizon, Hague Journal on the Rule of Law 14, 73–99, https://doi.org/10.1007/s40803-022-00167-9.Search in Google Scholar

Chrzczonowicz M., 2023. Polki i Polacy nie chcą klauzuli sumienia. Niespodziewany wynik w elektoracie PiS [SONDAŻ], https://oko.press/polki-i-polacy-nie-chca-klauzuli-sumienia.Search in Google Scholar

Chrzczonowicz M., 2024. Wzrosla liczba aborcji ustawowych, ale to wciqż nic w porównaniu z rzeczywistymi danymi [ZNAMY LICZBY], https://oko.press/wzrosla-liczba-aborcji-ustawowych-ale-to-wciaz-nic-w-porownaniu-z-rzeczywistymi-danymi-znamy-liczby.Search in Google Scholar

Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997, (Journal of Laws of 1997, no. 78, item 483).Search in Google Scholar

Commissioner for Human Rights, 2020. Letter of June 2, addressed to the Minister of Health, ref.VII.5001.1.2020.AMB/XI.5001.1.2015.AS, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/WG%20do%20Ministerstwa%20Zdrowia%20ws%20dost%C4%99pu%20do%20legalnej%20aborcji.pdf.Search in Google Scholar

Committee on Economic, Social and Cultural Rights, Concluding Observation, 2009. Poland, e/C.12/POL/Co/5Search in Google Scholar

Czekajewska J, 2018. Ethical Aspects of the Conscience Clause in Polish Medical Law. Kultura i Edukacja 4(122), 206—220, doi: 10.15804/kie.2018.04.13.Search in Google Scholar

Czekajewska J., Walkowiak D., Domaradzki J., 2023. The Association Between Religion and Healthcare Professionals’ Attitudes Towards the Conscience Clause. A Preliminary Study From Poland, International Journal Public Health, Vol. 68, https://doi.org/10.3389/ijph.2023.1606526.Search in Google Scholar

Czerska M., 2024. Klauzula sumienia – stan prawny i kontrowersje, https://www.ekai.pl/klauzula-sumienia-stan-prawny-i-kontrowersje-analiza/.Search in Google Scholar

Dlaszpitali.pl, 2024. Izabela Leszczyna przedstawila pakiet dla kobiet „Bezpieczna, swiadoma ja”, https://dlaszpitali.pl/nowosci-z-branzy/izabela-leszczyna-przedstawila-pakiet-dla-kobiet-bezpieczna-swiadoma-ja/.Search in Google Scholar

Galqzka M., Wiak K., 2007. Glosa do wyroku Europejskiego Trybunalu Praw Człowieka z 20 marca 2007 r. w sprawie Alicja Tysiąc przeciwko Polsce, nr skargi 5410/03, Przegląd Sejmowy No 3.Search in Google Scholar

Gazeta Wyborcza/Rynek Zdrowia, 2014. Lublin: ginekolog straci funkcję za „Deklarację Wiary”?, 31 maja 2014, https://www.rynekzdrowia.pl/Prawo/Lublin-ginekolog-straci-funkcje-za-Deklaracje-Wiary,141529,2.html.Search in Google Scholar

Grabowski R., 2021. Threat to a Woman’ s Life or Health as a Premise for Termination of Pregnancy in the Light of Constitutional and Statutory Provisions in Force in Poland, Przegląd Prawa Konstytucyjnego, No 6 (64).Search in Google Scholar

Gutowski M., Kardas P., 2020. Trybunał Konstytucyjny nie mógł rozstrzygnąć gorzej, czyli o dewastacji systemu jednym rozstrzygnięciem, Palestra No 10.Search in Google Scholar

Hołda J., Hołda Z., Ostrowska D., Rybczyńska J.A., 2004. Prawa człowieka. Zarys wykladu. Human. Kraków, 150.Search in Google Scholar

Instytut na rzecz kultury prawnej Ordo Iuris, 2024. Klauzula sumienia, https://ordoiuris.pl/klauzula-sumienia.Search in Google Scholar

Jankowska-Gilberg M., 2009. Zakres obowiązków pozytywnych państwa na tle aktualnego orzecznictwa Europejskiego Trybunalu Praw Człowieka, Problemy Wspólczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, No 2 (7).Search in Google Scholar

Kadzikiewicz J., 2024. MZ przedstawia kompleksowy program ds. zdrowia kobiet. “Bezpieczna Świadoma JA”, https://politykazdrowotna.com/artykul/bezpieczna-swiadoma-n1216019.Search in Google Scholar

Kubicki L., 1999. Sumienie lekarza jako kategoria prawna, Prawo i Medycyna 4.Search in Google Scholar

Kużelewska E., Michalczuk-Wlizło M., & Kużelewski D., 2022. Consequences of the Constitutional Tribunal’s Ruling of October 22, 2020. On the Citizens’ Bill on Safe Termination of Pregnancy and Other Reproductive Rights, Studies in Logic, Grammar and Rhetoric, 67, 105–125, https://doi.org/10.2478/slgr-2022-0006.Search in Google Scholar

Law of January 7, 1993 on family planning, protection of the human fetus and theconditions of permissibility of abortion. Consolidated text Official Journal 2022 item 1575.Search in Google Scholar

Law of December 5, 1996 on the profession of physician and dentist. Consolidated text Official Journal 2023 item 1516.Search in Google Scholar

Łącki P., Wróblewski B., 2023. Niekonstytucyjność tzw. aborcji eugenicznej (embriopatologicznej). Schemat argumentacji Trybunalu Konstytucyjnego w sprawie K 1/20, Przegląd Konstytucyjny No 3, https://www.ejournals.eu/Przeglad-Konstytucyjny/First-View/Numer-3-2023/art/24261/.Search in Google Scholar

Łętowska E., 2020. Wokół wyroku Trybunalu Konstytucyjnego w sprawie aborcji, https://konstytucyjny.pl/ewa-letowska-wokol-wyroku-trybunalu-konstytucyjnego-w-sprawie-aborcji/Search in Google Scholar

Łopatka A.,1995. Prawo do wolności myśli, sumienia i religii. Warszawa.Search in Google Scholar

Medexpress.pl, 2024. Rośnie liczba legalnych aborcji. Są dane z resortu zdrowia, https://www.medexpress.pl/pacjent/rosnie-liczba-legalnych-aborcji-sa-dane-z-resortu-zdrowia/.Search in Google Scholar

Michalczuk-Wlizło M., 2022. Choice of Language in Discussions on Law. PregnancyTermination in the Legislative Process of the Polish Sejm of the Eighth Term, Białostockie Studia Prawnicze, vol. 27(4), 153–163.Search in Google Scholar

Michalczuk-Wlizlo M., 2023. Termination of Pregnancy as the Sub ject of Proceedings Against Poland before the European Court of Human Rights, Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 389–402. https://doi.org/10.15804/ppk.2023.06.28.Search in Google Scholar

Michalczuk-Wlizło M., 2023a. The embryopathological conditions of pregnancy termination in Poland. In. Region in the development of society, (eds.) J. Smolik, Mendel University in Brno, 75–81, https://doi.org/10.11118/978-80-7509-957-0-0075.Search in Google Scholar

Michalczuk-Wlizło M., Dziemidok-Olszewska B., & Siewierska A., 2024. When the state does not want to listen. In. Women in Eastern European Post-Socialist Countries Social, Scientific, and Political Lives, (eds.) A. Kasinska-Metryka & K. Palka-Sucho jad, London Routledge.Search in Google Scholar

Ministry of Health, 2024. Odpowiedź z dnia 25 kwietnia 2024 r-, na interpelację nr 2225, poslanki Wandy Nowickiej, w sprawie naruszeń praw pacjenta spowodowanych stosowaniem przez lekarzy klauzuli sumienia sygn. DLU.050. 17.2024-MŁ, https://orka2.sejm.gov.pl/int10.nsf/klucz/ATTD4VHAW/$FILE/i02445-o1.pdf.Search in Google Scholar

Mlynarska-Sobczewska A., 2021. Unconstitutionality of Access to Abortion for Embryo-Pathological Reasons. International Human Rights Law Review, vol. 10(1), 168–179. DOI: 10.1163/22131035-01001005.Search in Google Scholar

Mróz T., Drozdowska U., 2015. Klauzula sumienia w praktyce lekarza ginekologa – wybrane problemy na gruncie prawa prywatnego. In. Wybrane prawne i medyczne problemy ginekologii dziecięcej, (eds.) E. M. Guzik-Makaruk, V. Skrzypulec-Plinta, J. Szamatowicz, Bialystok.Search in Google Scholar

Nawrot O., 2014. Prawa Czlowieka, Sprzeciw Sumienia i Panstwo Prawa. In. Sprzeciw Sumienia w Praktyce Medycznej – Aspekty Etyczne i Prawne, (eds.) P. Stanisz, J. Pawlikowski, M. Ordon, Lublin: KUL, 105–16.Search in Google Scholar

Nawrot O., 2015. Sprzeciw sumienia, a prawa czlowieka. In. Klauzula sumienia w państwie prawa, (eds.) O. Nawrot, Sopot, 34–35.Search in Google Scholar

Nawrot O., 2016. Glosa do wyroku Trybunalu Konstytucyjnego z dnia 7 października 2015 r., Przeglqd Sejmowy No 4, 146.Search in Google Scholar

Nesterowicz M., 2005. Prawo medyczne, Toruń 2005, 195.Search in Google Scholar

Pawlikowski J., 2009. Prawo do wyrazenia sprzeciwu sumienia przez personel medyczny – problemy etyczno-prawne, Prawo i Medycyna No 3, 29.Search in Google Scholar

Pawlikowski J., 2011. Prawo do sprzeciwu sumienia w ramach legalnej opieki medycznej. Rezolucja nr 1763 Zgromadźenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 7 października 2010 roku. Studia z Prawa Wyznaniowego vol. 14, 313–338.Search in Google Scholar

Paprzycki R., 2015. Prawna ochrona wolności sumienia i wyznania, Warszawa, 64.Search in Google Scholar

Podyplomie.pl, 2024. Minister zdrowia potwierdza, że pracuje nad ograniczeniem klauzuli sumienia dla szpitali, https://podyplomie.pl/aktualnosci/09514,minister-zdrowia-potwierdza-ze-pracuje-nad-ograniczeniem-kl.Search in Google Scholar

Polish Society of Gynecologists and Obstetricians, 2024. Rekomendacja Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Polozników dotyczących stosowania przepisów ustawy z 7 stycznia 1993 roku o planowaniu rodziny, ochronie plodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Tekst znowelizowany 23.02.2024 r., https://www.ptgin.pl/artykul/rekomendacje-polskiego-towarzystwa-ginekologow-i-poloznikow-dotyczace-stosowania-przepisow.Search in Google Scholar

Position of the May 25, 2023 Committee on Bioethics of the Polish Academy of Science w sprawie ochrony życia i zdrowia kobiet ciężarnych, https://bioetyka.pan.pl/pl/.Search in Google Scholar

Prus K., 2017. Kto korzysta z „klauzuli sumienia” w Lubelskiem? Powstala lista lekarzy, https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/kto-korzysta-z-klauzuli-sumienia-w-lubelskiem-powstala-lista-lekarzy,n,1000197986.html.Search in Google Scholar

Radio Maryja, 2024. Nowy projekt resortu zdrowia „Świadoma bezpieczna ja” dotyczący między innymi mordowania dzieci nienarodzonych, antykoncepcji, procedury in vitro, https://www.radiomaryja.pl/multimedia/nowy-projekt-resortu-zdrowia-swiadoma-bezpieczna-ja-dotyczacy-miedzy-innymi-mordowania-dzieci-nienarodzonych-antykoncepcji-procedury-in-vitro.Search in Google Scholar

Radlińska I., Kolwitz M.,2018. Klauzula sumienia realizowana w prawie zawodów medycznych w Polsce w kontekscie realizacji Europejskiej konwencji praw człowieka, Pomeranian Journal of Life Sciences 61(4), doi: 10.21164/pomjlifesci.433.Search in Google Scholar

Rak J., 2022. The Impact of Morally Injurious Events on the Dynamics of Mobilizationfor Women’s Rights in Poland, Przegląd Politologiczny, No 3.Search in Google Scholar

Regulation on May 14, 2024 amending the Regulation on the general terms and conditions of contracts for the provision of healthcare services, Official Journal 2024 item 767.Search in Google Scholar

Resolution 1763, 2010. The right to conscientious objection in lawful medical care, which states in the first point, https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=17909.Search in Google Scholar

Rozner M., 2002. Prawo do wolności religijnej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r., Studia z Prawa Wyznaniowego, vol. 5, 112.Search in Google Scholar

Rzeczpospolita, 2023. Sondaż. Pytanie o klauzulę sumienia. Zaskakujące odpowiedzi wyborców PiS, https://www.rp.pl/spoleczenstwo/art38703541-sondaz-pytanie-o-klauzule-sumienia-zaskakujace-odpowiedzi-wyborcow-pis.Search in Google Scholar

Skwarzyński M.,2013. Sprzeciw sumienia w europejskim i krajowym systemie ochrony praw człowieka, Przegląd Sejmowy, No 6(119).Search in Google Scholar

Stalmach M., 2020. Komisarz Rady Europy interweniuje w sprawie dostępu do legalnej aborcji w Polsce, https://www.termedia.pl/ginekologia/Komisarz-Rady-Europy-interweniuje-w-sprawie-dostepu-do-legalnej-aborcji-w-Polsce,36887.html.Search in Google Scholar

Sobolewski Z, 2024. Łamanie sumienia, https://m.katolik.pl/lamanie-sumienia,24197,416,cz.htmlSearch in Google Scholar

Sulmasy DP., 2008. What is conscience and why is respect for it so important? Theor Med Bioeth. No 29(3), 135–49. doi: 10.1007/s11017-008-9072-2Search in Google Scholar

Szczucki K., 2009. Klauzula sumienia – uwagi de lege lata i de lege ferenda, Studia Iuridica, No 50, 167 and next.Search in Google Scholar

Sztychmiler R., 2018. Ochrona życia przez klauzulę sumienia, Studia Prawnoustrojowe, No 41.Search in Google Scholar

Szymanek J., 2007. Konstytucjonalizacja prawa do wolności myśli, sumienia, religii i przekonań, Studia z Prawa Wyznaniowego, vol. X, 94.Search in Google Scholar

Szyszkowska M., 2008. Teoria i filozofia prawa. Warszawa, 56–57.Search in Google Scholar

TVN24, 2024. Aborcyjny dług Polski. Kotula o tym, ile państwo „zaoszczędziło”, https://tvn24.pl/polska/paragon-z-aborcyjnym-dlugiem-polski-na-sali-sejmowej-o-co-chodzi-st7864568.Search in Google Scholar

TVN24, 2024a. Wytyczne w sprawie aborcji przekazane do konsultacji. Ministerstwo Zdrowia przygotowalo rozporządzenie,https://tvn24.pl/polska/aborcja-wytyczne-przekazane-do-konsultacji-ministerstwo-zdrowia-przygotowalo-nowelizacje-rozporzadzenia-st7816121.Search in Google Scholar

Women help women, 2024. Polski Dlug Aborcyjny. Polski rząd wisi Wam miliony za wklad wlasny w aborcje, https://womenhelp.org/pl/page/1584/polski-d%C5%82ug-aborcyjny.-polski-rz%C4%85d-wisi-wam-miliony-za-wk%C5%82ad-w%C5%82asny-w.Search in Google Scholar

Wrobel W., 2010. Problem klauzuli sumienia w prawie polskim w odniesieniu do ochrony życia, Annales Canonici, No 6.Search in Google Scholar

Wyrzykowski M., 2014. Klauzula sumienia a prawa pacjenta, Res Humana Vol. 5, 11.Search in Google Scholar

Zaręba K., La Rosa V. L., Kołb-Sielecka E., Ciebiera M., Ragusa R., Gierus J., Commodari E., Jakiel G., 2020. Attitudes and Opinions of Young Gynecologists on Pregnancy Termination: Results of a Cross-Sectional Survey in Poland, International Journal of Environmental Research and Public Health No. 11(3895). https://doi.org/10.3390/ijerph17113895.Search in Google Scholar

Zboińska A., Juśkiewicz M., 2024. Wysoka kara za odmowę wykonania aborcji. Szpital się nie zgadza i zapowiada, że pozwie NFZ, https://lodz.wyborcza.pl/lodz/7,35136,31069896,wysoka-kara-za-odmowe-wykonania-aborcji-szpital-sie-nie-zgadza.html?_gl=1*lnzhxu*_gcl_au*NTM0MjA0OTY1LjE3MjA4MTMzMTYuMTMzODY4Nzc3Mi4xNzIyMTkyMjE4LjE3MjIxOTIyMTg.*_ga*ODU2MjgwNjkuMTcyMDgxMDM2OQ‥*_ga_6R71ZMJ3KN*MTcyMjUyNDIyMi42LjEuMTcyMjUyNDI1OS4wLjAuMA‥&_ga=2.52351785.1638165907.1722524224-85628069.1720810369.Search in Google Scholar

Zielińska E., 2003. Klauzula sumienia, Prawo i medycyna, No 13.Search in Google Scholar

Zoll A., 2014. Charakter prawny klauzuli sumienia, Medycyna Praktyczna No 1.Search in Google Scholar