Tracja Zachodnia Jako Region Pograniczny w Świetle Przemian Geopolitycznych I Ludnościowych Po I Wojnie Światowej (1919–1928)

Western Thrace as a border region in light of geopolitical and population changes after World War I (1919–1928). The aim of the article is to show the borderlandness of the region called Western Thrace using the aspect od demographic and socio-political changes that occurred there after the First World War. Until the beginning of the 20th century this area was inhabited by communities with diverse cultural characteristics. Under Ottoman rule it was the part of a historical-geographical region called Thrace. It began to be recognised as a separate territorial unit and geopolitical question from the time of the Balkan Wars (Bulgarian Aegean Thrace, Turkish and Greek Western Thrace). It was finally annexed to Greece in 1920. On the basis of documentation from representatives of the Entente military, the League of Nations and the Greek authorities, the processes that contributed to the consolidation of a contemporary dichotomous cultural landscape in the region will be presented. On the one hand, it was subordinated to the paradigm of a unitary nation-state, while on the other hand, religious autonomy for more than a hundred thousand Muslims was included. In practice, however, this solution contributed to the isolation (ghettoisation) of the Muslim minority community, slowed down the integration of Muslims into Greek society and strengthened the control of the central administration over the affairs of the region.

Streszczenie. Celem artykułu jest ukazanie pograniczności regionu o nazwie Tracja Zachodnia przez pryzmat zmian demograficznych i społeczno-politycznych, jakie nastąpiły tam po I wojnie światowej i przejęciu władzy przez Grecję. Do początku XX w. obszar ten, stanowiący część Turcji osmańskiej i zamieszkany przez społeczności o zróżnicowanej charakterystyce kulturowej, stanowił część historyczno-geograficznego regionu o nazwie Tracja. Za odrębną jednostkę terytorialną zaczęto go uznawać od czasu wojen bałkańskich (buł. Tracja Egejska, tur. i gr. Tracja Zachodnia). W 1920 r. został on ostatecznie przyłączony do Grecji. Na podstawie dokumentacji pochodzącej od przedstawicieli wojsk Ententy, Ligi Narodów i władz greckich, przedstawione zostaną procesy, które złożyły się na ugruntowanie dychotomicznego krajobrazu kulturowego w regionie, funkcjonującego do czasów dzisiejszych. Z jednej strony podporządkowano je paradygmatowi unitarnego państwa narodowego, z drugiej uwzględniono autonomię religijną dla ponad stu tysięcy muzułmanów. W praktyce rozwiązanie to przyczyniło się jednak do izolowania (gettoizacji) muzułmańskiej wspólnoty mniejszościowej, spowolniło integrację muzułmanów ze społeczeństwem greckim i wzmocniło kontrolę administracji centralnej nad sprawami regionu.