Polarization of microglia and macrophages in the selected degenerative and inflammatory diseases of the nervous system

Makrofagi to komórki efektorowe układu odpornościowego zdolne do polaryzacji, czyli zmiany fenotypu powiązanej ze zmianą aktywności. Można wyróżnić: polaryzację klasyczną (M1), która służy obronie przed patogenami, a makrofagi M1 mają aktywność ogólnie prozapalną, oraz polaryzację alternatywną (M2), która sprzyja wygaszaniu stanu zapalnego i regeneracji tkanki. Makrofagi zasiedlają niemal cały organizm, więc zjawisko ich polaryzacji ma wpływ na wiele procesów zachodzących w różnych tkankach. W układzie nerwowym reprezentacją osiadłych makrofagów jest mikroglej. Jednak w wielu sytuacjach patologicznych w mózgu pojawiają się także makrofagi rekrutowane z monocytów krążących we krwi. Choroby neurodegeneracyjne, urazy i choroby autoimmunologiczne są związane z reakcją układu odpornościowego, która może mieć istotny wpływ na dalszy przebieg choroby i na tempo regeneracji tkanki. Polaryzacja makrofagów ma w związku z tym znaczenie w chorobach centralnego układu nerwowego. Aktywność komórek M1 i M2 może bowiem różnie wpływać na przeżywalność neuronów i oligodendrocytów, na wzrost aksonów, na proces demielinizacji czy na szczelność bariery krew–mózg. Wynika to z różnic między fenotypami w wytwarzaniu reaktywnych form tlenu i tlenku azotu, wydzielaniu cytokin i czynników wzrostu, bezpośrednich oddziaływaniach na sąsiednie komórki i zdolnościach do fagocytozy. W artykule omówiono to zagadnienie w: udarze mózgu, urazie rdzenia kręgowego, chorobie Alzheimera, stwardnieniu zanikowym bocznym i stwardnieniu rozsianym. W wielu spośród tych patologii obserwuje się gradient czasowy lub przestrzenny rozmieszczenia w tkance poszczególnych fenotypów mikrogleju i/lub makrofagów. Wydaje się zatem, że zmiany polaryzacji makrofagów mogą potencjalnie sprzyjać regeneracji tkanki lub hamować rozwój chorób neurodegeneracyjnych.