<abstract xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">

<p>Pyretroidy, syntetyczne pochodne naturalnych pyretryn pochodzących z <italic>Chrysanthemum cinerariaefolim</italic>, powszechnie stosowane do ochrony roślin, w leśnictwie, przemyśle rolniczym, farmaceutycznym, a także w medycynie oraz weterynarii. Do organizmu mogą się dostać poprzez wdychanie, spożycie oraz kontakt ze skórą. Przyjęto, że charakteryzują się niewielką toksycznością dla ludzi, są szybko metabolizowane i nie kumulują się w tkankach, a wydalane są z moczem. Mimo istniejących licznych obostrzeń, ich stosowanie niesie duże ryzyko, ponieważ związki te oraz ich metabolity mogą przedostawać się do środowiska naturalnego, zanieczyszczając wodę, glebę oraz żywność. Od wielu lat opisywane są skutki stosowania pyretroidów jako bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia zwierząt oraz ludzi. Na bieżąco publikowane są informuje o zatruciach tymi związkami u ludzi i zwierząt oraz o ofiarach śmiertelnych po ich zażyciu. Najbardziej narażone są dzieci, gdyż pyretroidy mogą występować w mleku matki. Związki te działają nefrotoksycznie, hepatotoksycznie, immunotoksycznie, neurotoksycznie oraz negatywnie na układ rozrodczy oraz na płód. Pyretroidy takie jak: permetryna, deltametryna, alfa-cypermetryna są dopuszczane przez Światową Organizację Zdrowia do codziennego użytku, jednak liczne badania naukowe informują, że mogą wywołać stres oksydacyjny. Doprowadzają do uszkodzenia DNA, białek, lipidów oraz do indukcji apoptozy. Celem pracy było zebranie oraz usystematyzowanie dostępnej wiedzy dotyczącej wywoływania stresu oksydacyjnego przez wybrane pyretroidy.</p>
</abstract>

Pyretroidy, syntetyczne pochodne naturalnych pyretryn pochodzących z Chrysanthemum cinerariaefolim, powszechnie stosowane do ochrony roślin, w leśnictwie, przemyśle rolniczym, farmaceutycznym, a także w medycynie oraz weterynarii. Do organizmu mogą się dostać poprzez wdychanie, spożycie oraz kontakt ze skórą. Przyjęto, że charakteryzują się niewielką toksycznością dla ludzi, są szybko metabolizowane i nie kumulują się w tkankach, a wydalane są z moczem. Mimo istniejących licznych obostrzeń, ich stosowanie niesie duże ryzyko, ponieważ związki te oraz ich metabolity mogą przedostawać się do środowiska naturalnego, zanieczyszczając wodę, glebę oraz żywność. Od wielu lat opisywane są skutki stosowania pyretroidów jako bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia zwierząt oraz ludzi. Na bieżąco publikowane są informuje o zatruciach tymi związkami u ludzi i zwierząt oraz o ofiarach śmiertelnych po ich zażyciu. Najbardziej narażone są dzieci, gdyż pyretroidy mogą występować w mleku matki. Związki te działają nefrotoksycznie, hepatotoksycznie, immunotoksycznie, neurotoksycznie oraz negatywnie na układ rozrodczy oraz na płód. Pyretroidy takie jak: permetryna, deltametryna, alfa-cypermetryna są dopuszczane przez Światową Organizację Zdrowia do codziennego użytku, jednak liczne badania naukowe informują, że mogą wywołać stres oksydacyjny. Doprowadzają do uszkodzenia DNA, białek, lipidów oraz do indukcji apoptozy. Celem pracy było zebranie oraz usystematyzowanie dostępnej wiedzy dotyczącej wywoływania stresu oksydacyjnego przez wybrane pyretroidy.

The influence of pyrethroides: permethrin, deltamethrin and alpha-cypermetrin on oxidative damage

Katedra Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Wydział Farmaceutyczny, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej

This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Wpływ pyretroidów: permetryny, deltametrny, alfa-cypermetryny na stres oksydacyjny

Pyretroidy, syntetyczne pochodne naturalnych pyretryn pochodzących z Chrysanthemum cinerariaefolim, powszechnie stosowane do ochrony roślin, w leśnictwie,...

The influence of pyrethroides: permethrin, deltamethrin and alpha-cypermetrin on oxidative damage

Article Category: Review

Publié en ligne: 07 avr. 2021

Pages: 229 - 237

Reçu: 28 mai 2020

Accepté: 13 janv. 2020

DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8309

Mots clés
pyrethroids, oxidative stress, lipid peroxidation, cell death

© 2021 Agnieszka Chrustek et al., published by Sciendo

This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

The influence of pyrethroides: permethrin, deltamethrin and alpha-cypermetrin on oxidative damage

Article Category: Review

Publié en ligne: 07 avr. 2021

Pages: 229 - 237

Reçu: 28 mai 2020

Accepté: 13 janv. 2020

DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8309

Mots cléspyrethroids, oxidative stress, lipid peroxidation, cell death

© 2021 Agnieszka Chrustek et al., published by Sciendo

This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Mots clés
pyrethroids, oxidative stress, lipid peroxidation, cell death